Het jaar 1761, en meer bepaald einde november, was buitengewoon dramatisch voor het gezin van Petrus en Maria. Eerst overleed Petrus zelf op 20 november, en daarna, respectievelijk op 23 en 26 november, overleden hun beide kinderen Petrus jr. en Petronella. Naar de oorzaak voor het drama kunnen we slechts gissen. In het parochieregister staat vermeld bij het overlijden van de vader: "subitanem morte correptus" (door een plotse dood neergestort).
Om de afkomst van Maria-Jacoba te vinden, beginnen we met de analyse van alle huwelijksgetuigen, peters en meters.
Maria Jacoba huwde met Petrus-Josephus Lanssens op 09.10.1754 in Heule, en ze hadden twee dochters.
- Huwelijksgetuigen: Petrus-Josephus Lansens en Franciscus Pettelo (pater sponsi)
- Petronella Lanssens, °Lendelede 27/12/1758, moeder heet Petelo, peter Jacobus Vantorre en meter Petronella Montaine
- Petrus-Joannes Lansens, °Lendelede 28/08/1761, moeter heet Pettelo, peter Joannes Loncke en meter Maria-Catharina Claerboudt
Maria-Jacoba is op 04.05.1763 in Lendelede hertrouwd met Joannes Tack uit Meulebeke, en ze hadden nog zes zonen.
- Huwelijksgetuigen: Franciscus Pettelo (pater sponsi) en Petrus Vanhee
- Petrus-Jacobus Tack, °Izegem 03.08.1766, moeder heet Maria-Jacoba Pettelo, peter Franciscus Pettelo en meter Judoca Vanhee
- Franciscus-Ludovicus Tack, °Izegem 22.11.1768, moeder heet Maria-Jacoba Petlo ex Heule, peter Franciscus Petlo en meter Maria-Catharina Tack
- Ludovicus Tack (+), °Izegem 23.04.1771, moeder heet Jacoba Putloot ex Lendelede, peter Amandus Dewulf en meter Maria-Joanna Tiers
- Amandus-Josephus Tack, °Izegem 15.08.1772, moeder heet Maria-Jacoba Pytello ex Lendelede, peter Amandus Dewulf en meter Maria-Catharina Dartois
- Ludovicus Tack, °Izegem 29.01.1775, moeder heet Maria-Jacoba Petelot ex Heule, peter Amandus Dewulf en meter Maria-Ludovica Simpelaere
- Ignatius Tack, °Izegem 31.08.1777, moeder heet Maria-Jacoba Pettlo ex Heule, peter Petrus-Josephus Demeyere en meter Maria-Anna Vanhoutte
Deze huwelijken en dopen helpen ons geen stap vooruit. Integendeel: in de doopakten staat er 3x 'uit Heule' en 2x 'uit Lendelede'.
De enige nuttige info komt uit de overlijdensakte van Maria-Jacoba. Daarin wordt ze beschreven als 83 jaar oud (= °1736), geboren in Heule en dochter van Franciscus en Maria-Joanna Van Haverbeke. Helaas, in Heule is deze geboorte niet te vinden. In 2003 kregen we al info via een mail uit Nederland van Hanno de Iongh. Het was echter wachten tot 14.11.2016 op een mail van Guido Cooman (sinds 01.09.2003 studentenpastoor aan de KULAK en tevens sinds 20.08.2015 pastoor van de Sint-Elisabethparochie in Kortrijk), die voor ons het raadsel oploste.
Maria-Jacoba zal inderdaad geboren zijn in Heule, maar de registratie van haar doopsel vond plaats op 18.11.1736 in de Nederduijtsche Gereformeerde Kerk te Menen. Ze werd gedoopt als Hermina-Jacoba Pettelo, dochter van Frans en Maria-Johanna van Haverbeke, egtelieden, getuigen Jacobus de Jong en Hermina Teunissen.
Om dit te verklaren moeten we het verhaal vertellen van haar ouders Frans en Maria-Joanna.
_________________________________________
HET GEHEIME LEVEN VAN FRANS PETTELOE EN MARIA-JOANNA BUYCK.
Met de Vrede van Utrecht in 1713 kreeg de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in het Barrièreverdrag het recht om garnizoenen te legeren in verschillende steden in de Oostenrijkse Nederlanden om zich tegen een inval vanuit Frankrijk te verdedigen. Eén van die barrièresteden was Menen. Deze garnizoenen stonden onder leiding van Nederlandse officieren, maar de kosten werden voor 60 % opgebracht door de Zuidelijke Oostenrijkse Nederlanden. Het was in feite een vooruitgeschoven verdedigingslinie van de Nederlandse Republiek. De aanwezigheid van protestantse troepen werd, naar verluidt, door de katholieke inwoners van de betrokken steden maar matig op prijs gesteld.
Volgens de Nederduits-Gereformeerde Kerkelijke registratie was Frans 'Petelo' in 1734 soldaat in het Garnizoensregiment van Baron van der Leithen, meer bepaald in de Compagnie van Kapitein Lussanet (Zie: STADSARCHIEF MENEN, L367, Boek IV, f°119r). Hij huwde in de Nederduijtsche Gereformeerde Kerk te Menen met Maria-Johanna van Haverbeke, jonge dochter, rooms. (Zie: stadsarchief Menen, L367, Boek II, p. 86).
Ze kregen twee kinderen die allebei gedoopt werden in de Nederduijtsche Gereformeerde Kerk te Menen:
- Pieter Pettelo, gedoopt 20.03.1735
- Hermina-Jacoba Pettelo, gedoopt 18.11.1736
Dankzij de gegevens uit haar overlijdensakte weten we dat zij onze voorouder is, die door het leven ging als Maria-Jacoba Pettelo.
En dan komt de verrassing. Op 09.10.1739 vinden we in Heule het (katholieke) huwelijk van Franciscus 'Petlo' x Maria-Joanna 'Debuyck'. In de huwelijksakte staat: "franciscus petlo miles conversus et maria joanna debuÿck qui abhinc 6 fere annos presente minstro acath[olico] juncti sunt". Franciscus is dus een "bekeerde soldaat" die ca. 6 jaar geleden in aanwezigheid van een niet-kath[olieke] bedienaar verenigd werd met Maria-Joanna.
Timing en woonplaats zijn overduidelijk: dit moèt hetzelfde koppel zijn. Dat betekent dat Maria-Joanna Vanhaverbeke bij de protestanten een schuilnaam geweest was voor Maria-Joanna Buyck. Nadat haar man bekeerd was kon ze in Heule uitlkomen met haar echte naam. Maria-Joanna Buyck overleed in Heule op 30.01.1758, 50 jaar oud. Via die leeftijd zou ze geboren kunnen zijn in Heule op 23.11.1705.
Onder haar echte naam 'Buyck' kreeg het koppel in Heule vier kinderen:
- Maria-Magdalena Petlo, °Heule 28.09.1739 (dus enkele dagen vóór het huwelijk)
- Joanna-Theresia Pettelo (1740)
- Maria-Josepha Pettelo (1743)
- Franciscus Pettelo junior (1748)
Vader Frans Pettelo senior is op 25.07.1758 in Lendelede hertrouwd met Maria-Anna Vandorpe (°Waregem 04.08.1717). Uit dit huwelijk was er nog een kind Maria-Agnes Pettelo (Heule 1761-1762).
Frans Pettelo senior is overleden in Lendelede op 13.09.1784. Volgens de begrafenisnotitie was hij geboren te Venlo in Gelderland ('ex Vendlo in Geldria'), en waren zijn ouders niet meer gekend (nesciverunt nec patrem nec matrem). Ook in de huwelijksakte van Franciscus Pettelo junior op 24.11.1795 in Lendelede staat de herkomst van zijn vader Frans senior vermeld: 'filium francisci ex Venlo'.
In die huwelijksakte staat bovendien als naam voor zijn moeder 'Haverbeke ex Heule', terwijl het in 1748 duidelijk 'Buyck' is. Dus een extra bewijs van de naamsverwisseling.
Guido Cooman stuurde ons de foto van de doopakte van Frans. Hij heette in feite 'Petteloe'. Hij werd gedoopt in de Nederduits-Gereformeerde Kerk (Lebuïnus, Berg- of Broerenkerk?) te Deventer (Nederland) op 26 december 1711 als zoon van Frans Petteloe en Harmyna Jansz(oon).
Amaai, wat een zoektocht...
Stamboom (genealogie/genealogy/généalogie) Lanssens-Denoo: 24.814 personen (individuals, personnes) d.d. 14 februari 2024 - site: http://lanssens.be