Herman de Noo is één van de twee naamgenoten die een straatnaam naar hen genoemd kregen. De belangrijke 'de Noostraat' in IJmuiden werd naar hem genoemd. (ter info: de andere Denoostraat is in Torhout en werd in 2021 vernoemd naar volksvrouw Alice Denoo).
De enige zoon van Herman is Hendrik de Noo, dominee en auteur van de Nederlandse genalogie de Noo. In zijn stamboomboek schrijft hij erg droog en afstandelijk over wat er tijdens de oorlog met zijn vader gebeurd is. We krijgen geen uitleg, geen emotionele toelichting. Hij schrijft letterlijk: "Op 2 mei 1943 werd Herman-Pieter de Noo op vonnis van het Politie-standgerecht te Amsterdam ter dood veroordeeld, welk vonnis is ten uitvoer gelegd te Amsterdam op 2 mei 1943". Veroordeeld voor wat?? Door de Duitsers?? Nog dezelfde dag geëxecuteerd??!!!
Op de site http://www.delpher.nl/ (zoekterm: datum 03-05-1943) lezen we op de voorpagina van de krant de aankondiging van meer dan 20 doodvonnissen. Eén van de slachtoffers is Herman de Noo, stationschef te IJmuiden, die getracht had spoorwegper-soneel tot staking aan te sporen. Zijn veroordeling was buiten alle proporties, maar in feite was de zaak nog vele malen dramatischer. Hij had helemaal geen staking georganiseerd. Herman de Noo was slachtoffer van dwaze achterklap: hij kreeg de doodstraf op basis van roddels.
De Duitsers wilden per se een aantal - desnoods willekeurige - executies om de stakers af te schrikken. Politiebaas Rauter kondigde het standrecht af, wat betekende dat verdachten zonder proces onmiddellijk geëxecuteerd mochten worden. En dat deden de bezetters ook op grote schaal. In een paar dagen tijd fusilleerden ze ongeveer 80 stakers. Het overstijgt ons inbeeldingsvermogen.
Op 30 april 1943 stond Herman De Noo bij een groenteboer in IJmuiden, toen de stakingen ter sprake kwamen. De stationschef liet zich ontvallen dat "als iedereen staakte, de spoorwegen snel moesten volgen". Grote pech: één van de andere klanten in de groentezaak was de echtgenote van de leider van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging, de partij van Hitler), Wim Rosendahl. Na de oorlog stond de vrouw terecht omdat ze Herman de Noo verraden zou hebben. Ze verdedigde zich, dat ze de stationschef geciteerd had, gewoon informatief, niet vermoedend dat er met hem iets zou gebeuren.
Gewoon omwille van enkele uitgesproken woorden, die steeds meer opgeblazen werden, werd Herman de Noo nog dezelfde dag gearresteerd door de oorlogsburgemeester van IJmuiden. De volgende dag werd hij overgebracht naar Amsterdam. De dag daarna kreeg hij de doodstraf en werd zonder pardon rechtstreeks van het standgerecht naar de executie gebracht.
Herman de Noo was de pechvogel die op de verkeerde plaats in het verkeerde gezelschap enkele verkeerde woorden uitsprak. Hoe verschrikkelijk waanzinnig onrechtvaardig moet hij dit ervaren hebben.
Op het proces na de oorlog in 1947 werd zijn 'verraadster' vrijgesproken. Ook de aanklager van het oorlogstribunaal vond dat er geen sprake was van opzet, maar van 'onvoorzichtig geklets met een treurig gevolg'. Daarentegen werd de oorlogsburgemeester van IJmuiden - omwille van deze en ook de andere executies - door het oorlogstribunaal ter dood veroordeeld. Als een van de weinige NSB-burgemeesters is zijn doodstraf ook daadwerkelijk voltrokken. In tegenstelling tot dominee Hendrik de Noo, die het drama van zijn vader neutraal beschrijft, zeg ik daarover: "De postume wraak van Herman de Noo !".
Uit erkentelijkheid werd na de oorlog een straat naar hem genoemd: de 'de Noostraat' in IJmuiden. En het is geen zijstraat ... Het is de hoofdstraat van het station naar het stadhuis. Het stadhuis ligt aan 'Plein 1945', dat verwijst naar de Tweede Wereldoorlog. De 50 meter hoge toren van het stadhuis staat precies in de as van de De Noostraat.
De Nederlandse spoorwegen eerden hun stationschef met een plaquette die sinds 1977 aangebracht is in de aankomsthal van het station van Haarlem
Dit is de tekst uit het krantenarchief:
«DOODVONNISSEN VOLTROKKEN»
«Maandag 3 mei 1943 - Uit een reeks bekendmakingen van de Hohere SS und Polizeifuhrer Rauter blijkt wat de gevolgen zijn de invoering van het politie-standrecht om de stakingsacties in het land te breken. De opsomming is verre van volledig, bovendien zijn tientallen mensen op straat doodgeschoten. Doodvonnissen zijn voltrokken aan:
- Jochum van Zwol (20 jaar): 'De veroordeelde droeg een wapen bij zich en spoorde arbeiders, die zich op ordelijke wijze naar hun werk wilden begeven, aan het werk neer te leggen.'
- Herman Pieter de Noo (56), Hendrik Strating (38), Nicolaas Nieuwkoop (30), Jacob Wijker (49), Theodorus Hendrikse (36), Pieter Houtkooper (45). 'De Noo was stationschef te IJmuiden. Hij heeft getracht spoorwegpersoneel tot staking aan te sporen en openlijk uitdrukking gegeven aan zijn spijt, dat dit niet gelukt is. De overige veroordeelden hebben in een hoogovenfabriek en pletterij alsmede in een papierfabriek op 30 april en 1 mei 1943 gestaakt, ofschoon hun het standrechtdecreet in alle bijzonderheden, met inbegrip van het strafbare feit bekend was. Zij hebben gepoogd een stakingsbeweging te organiseren. Het zijn ten dele voormalige leden van marxistische vakverenigingen.' Hier werden nog eens zes beschuldigen vrijgesproken, omdat zij na bekendmaking van het decreet ernstig gepoogd hadden het werk te hervatten en hierin alleen door uiterlijke omstandigheden niet slaagden. In twee andere zaken zijn de verdachten naar de gewone rechtbank verwezen, omdat de toedracht niet meteen opgehelderd kon worden.
- Johan van Lemmeren (41), Gerard Wiersma (39), Theodorus Rijkhoff (29) en Hendrik Blank (54): 'De veroordeelden zijn op de middag van 30 april 1943 in de verenigde blikfabrieken in Krommenie in staking gegaan. (. . .) Ook hebben zij na de aanmaning het werk onmiddellijk te hervatten, in de staking volhard. Bovendien hebben zij actie gevoerd voor de stakingsbeweging.'
- Martinus Bouman (43), Bernhard Ruyters (50), Leo Brouwer (35), Johannes Bougerd (36), Meinardus Tempelaars (38), Renier Savelberg (48) en Salvatius Hendrikus Toussaint (28): De eerste drie medewerkers bij de mijnen 'hebben onder de ambtenaren handtekeningen verzameld, waarmede deze zich tot staking verplichtten'. De overige veroordeelde kompels hebben gestaakt en ondanks aanmaning het werk niet hervat.
- Dirk Willem van Vreeswijk (35), directeur van de papierfabriek Coldenhove in Eerbeek en Van Zetten (31) en Teunis Campagne (47): 'Van Vreeswijk heeft op 1 mei 1943 na afkondiging en bekendmaking van het standrecht zijn werkwillige arbeiders van hun werk teruggehouden en hen weer naar huis gezonden'. De andere twee hebben tot staking aangespoord.
- Berend Trip (25): 'Hij heeft 400 landarbeiders tot staking aangedreven'.
- Antonius Lambertus Frederiks (22), Willem Andre van der Veer (24) en Emanuel Andre van der Veer (21): 'De student Frederiks trachtte een tot staking ophitsend vlugschrift te verveelvoudigen en te verspreiden. Frederiks wendde zich tot de hem bekende boekdrukkers Van der Veer, die onmiddellijk de vermenigvuldiging van het stakingsgeschrift op zich namen en uitvoerden'.
- Johannes van Oenen (37): 'Van Oenen is bij een overval op een melkwagen als raddraaier opgetreden, heeft met gebruik van geweld het vervoer van de melk verhinderd en deze op straat gestort'.»
Herman Pieter de Noo is één van de twee naamgenoten die een straatnaam naar hen genoemd kregen. De belangrijke 'de Noostraat' in IJmuiden werd naar hem genoemd. (de andere Denoostraat is in Torhout, en werd vernoemd naar volksvrouw Alice Denoo).
Wat is er gebeurd met Herman Pieter de Noo? Waarom kreeg hij een straatnaam ?
Het eerste wat we lezen is het stamboomboek de Noo. De auteur van dit boek is de enige zoon van Herman Pieter, nl. dominee Hendrik de Noo. In zijn boek schrijft hij verbazend droog en afstandelijk over wat er tijdens de oorlog met zijn vader gebeurd is. We krijgen geen uitleg, geen emotionele toelichting. Hij schrijft letterlijk: "Op 2 mei 1943 werd Herman-Pieter de Noo op vonnis van het Politie-standgerecht te Amsterdam ter dood veroordeeld, welk vonnis is ten uitvoer gelegd te Amsterdam op 2 mei 1943".
Veroordeeld voor wat?? Door de Duitsers?? Nog dezelfde dag geëxecuteerd??!!!
Voor nadere details beschikken we over een online oorlogskrant uit die tijd.
Op de site http://www.delpher.nl/ (zoekterm: datum 03-05-1943) lezen we op de voorpagina van de krant de aankondiging van meer dan 20 doodvonnissen. Eén van de slachtoffers is Herman de Noo, stationschef te IJmuiden, die getracht had spoorwegpersoneel tot staking aan te sporen.
De Duitsers wilden per se een aantal - desnoods willekeurige - executies om de stakers af te schrikken. Politiebaas Rauter kondigde het standrecht af, wat betekende dat verdachten zonder proces onmiddellijk geëxecuteerd mochten worden. En dat deden de bezetters ook op grote schaal. In een paar dagen tijd fusilleerden ze ongeveer 80 stakers.
In verhouding tot de zwaarte van het gepleegde ' misdrijf ' was de straf van Herman Pieter buiten elke proportie. Maar in feite was de zaak nog veel dramatischer. Herman Pieter had helemaal geen staking georganiseerd. Hij was het slachtoffer van achterklap: hij kreeg de doodstraf op basis van roddels.
Dit is het ware verhaal.
Op 30 april 1943 stond Herman De Noo bij een groenteboer in IJmuiden, toen de stakingen ter sprake kwamen. De stationschef liet zich ontvallen dat "als iedereen staakte, de spoorwegen snel moesten volgen". Grote pech: één van de andere klanten in de groentezaak was de echtgenote van de leider van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging, de partij van Hitler), Wim Rosendahl. Thuis vertelde die vrouw aan haar man wat Herman Pieter gezegd had. Gewoon omwille van enkele uitgesproken woorden, die steeds meer opgeblazen werden, werd Herman de Noo nog dezelfde dag gearresteerd door de oorlogsburgemeester van IJmuiden. De volgende dag werd hij overgebracht naar Amsterdam. De dag daarna kreeg hij de doodstraf en werd zonder pardon rechtstreeks van het standgerecht naar de executie gebracht.?
Herman de Noo was de pechvogel die op de verkeerde plaats in het verkeerde gezelschap enkele verkeerde woorden uitsprak. Hoe verschrikkelijk waanzinnig onrechtvaardig moet hij dit ervaren hebben.
Na de oorlog stond de vrouw terecht omdat ze Herman de Noo verraden zou hebben. Ze verdedigde zich, dat ze de stationschef geciteerd had, gewoon informatief, niet vermoedend dat er met hem iets zou gebeuren. Op haar proces in 1947 werd zijn 'verraadster' vrijgesproken. Ook de aanklager van het oorlogstribunaal vond dat er geen sprake was van opzet, maar van 'onvoorzichtig geklets met een treurig gevolg'. Daarentegen werd de oorlogsburgemeester van IJmuiden door het oorlogstribunaal ter dood veroordeeld. Als een van de weinige NSB-burgemeesters is zijn doodstraf ook daadwerkelijk voltrokken. We zouden kunnen spreken van de postume wraak van Herman Pieter de Noo.
Uit erkentelijkheid werd na de oorlog een straat naar hem genoemd: de 'de Noostraat' in IJmuiden. En het is geen zijstraat ... Het is de hoofdstraat van het station naar het stadhuis. Het stadhuis ligt aan 'Plein 1945', dat verwijst naar de Tweede Wereldoorlog. De 50 meter hoge toren van het stadhuis staat precies in de as van de De Noostraat.
De Nederlandse spoorwegen eerden hun stationschef met een plaquette die sinds 1977 aangebracht is in de aankomsthal van het station van Haarlem (dus niet in het station van IJmuiden).
Stamboom (genealogie/genealogy/généalogie) Lanssens-Denoo: 24.814 personen (individuals, personnes) d.d. 14 februari 2024 - site: http://lanssens.be